Obiekty uzdatniania wody i oczyszczania ścieków odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa sanitarnego i ekologicznego społeczeństw. Jednakże, ze względu na ich znaczenie, są one narażone na różnorodne zagrożenia, zarówno fizyczne, jak i cybernetyczne. W odpowiedzi na rosnące ryzyko, Unia Europejska wprowadziła Dyrektywę NIS2, która nakłada nowe obowiązki w zakresie cyberbezpieczeństwa na operatorów infrastruktury krytycznej, w tym sektor wodno-kanalizacyjny.
Znaczenie infrastruktury wodnej
Dostęp do czystej wody jest fundamentem funkcjonowania każdej społeczności. Obiekty uzdatniania wody i oczyszczania ścieków zapewniają wodę pitną, oczyszczają ścieki i dostarczają wodę do zastosowań przemysłowych. Zakłócenia w ich działaniu mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych i środowiskowych. Dlatego też są one uznawane za część krytycznej infrastruktury i podlegają ścisłej kontroli regulacyjnej.
Dyrektywa NIS2 a sektor wodno-kanalizacyjny
W grudniu 2022 roku Unia Europejska przyjęła Dyrektywę NIS2, mającą na celu wzmocnienie bezpieczeństwa cybernetycznego w całej UE. Dyrektywa ta rozszerza zakres podmiotów objętych regulacjami, w tym na sektor wodno-kanalizacyjny, uznając go za sektor o wysokim znaczeniu krytycznym. Przedsiębiorstwa wodociągowe będą zobowiązane do wdrożenia środków technicznych i organizacyjnych w celu zwiększenia odporności na cyberzagrożenia.
Do głównych obowiązków wynikających z Dyrektywy NIS2 należą:
- Przeprowadzanie analiz ryzyka i zarządzanie ryzykiem.
- Wdrożenie polityki bezpieczeństwa systemów.
- Zarządzanie incydentami i raportowanie ich do odpowiednich organów.
- Zabezpieczenie łańcucha dostaw.
- Opracowanie i wdrożenie planów ciągłości działania.
- Przeszkolenie personelu z zakresu cyberbezpieczeństwa.
Termin na wdrożenie Dyrektywy NIS2 do krajowego porządku prawnego upłynął 17 października 2024 roku.
Zagrożenia dla infrastruktury wodnej
Obiekty uzdatniania wody są narażone na różnorodne zagrożenia:`
- Zagrożenia fizyczne: włamania, sabotaż, akty wandalizmu.
- Zagrożenia cybernetyczne: ataki hakerskie na systemy zarządzania wodą, próby przejęcia kontroli nad procesami uzdatniania.
- Awarie operacyjne: przestarzała infrastruktura, błędy ludzkie, awarie techniczne.
Przykładem realnego zagrożenia był incydent z 2021 roku na Florydzie, gdzie hakerzy przejęli kontrolę nad systemem uzdatniania wody i próbowali zmienić poziom chemikaliów w wodzie.
Nowoczesne technologie w ochronie obiektów wodnych
Aby sprostać wyzwaniom związanym z bezpieczeństwem, obiekty wodne wdrażają nowoczesne technologie:
- Systemy dozoru wizyjnego: kamery termowizyjne, PTZ, systemy wykrywania dronów.
- Systemy kontroli dostępu: autoryzacja wielopoziomowa, weryfikacja wideo.
- Monitoring sieci IT i OT: wykrywanie anomalii, analiza danych w czasie rzeczywistym.
- Systemy wczesnego wykrywania usterek: monitorowanie temperatury urządzeń, analiza trendów operacyjnych.
Wdrożenie tych technologii pozwala na szybką reakcję na potencjalne zagrożenia i minimalizuje ryzyko poważnych incydentów.
Wnioski
Bezpieczeństwo obiektów uzdatniania wody i oczyszczania ścieków jest kluczowe dla zdrowia publicznego i ochrony środowiska. Dyrektywa NIS2 nakłada nowe obowiązki na operatorów tych obiektów, zmuszając ich do podjęcia działań w zakresie cyberbezpieczeństwa. Wdrożenie nowoczesnych technologii i procedur bezpieczeństwa jest niezbędne, aby sprostać tym wymaganiom i zapewnić ciągłość dostaw wody.
Autor: Paweł Będź
Wszystkie materiały graficzne pochodzą z oficjalnej strony producenta lub zostały wygenerowane z użyciem AI.