Współczesne systemy monitoringu wizyjnego to nie tylko zestaw kamer rejestrujących obraz — to złożone rozwiązania, które muszą być dostosowane do specyfiki obiektu, poziomu ryzyka i wymagań użytkownika. Jednym z kluczowych wyborów przy projektowaniu systemu CCTV jest dobór odpowiedniego rodzaju kamer: PTZ (Pan-Tilt-Zoom) lub stałopozycyjnych (statycznych). Choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się podobne, ich zastosowania w praktyce znacząco się różnią.
Przyjrzyjmy się, kiedy warto postawić na kamery PTZ, a kiedy lepszym wyborem będą urządzenia o stałym kącie widzenia.
Kamery PTZ – ruchome oko systemu monitoringu
Kamery PTZ to zaawansowane technologicznie urządzenia, które oferują możliwość sterowania kierunkiem obiektywu (obrót w poziomie – Pan, w pionie – Tilt) oraz przybliżania obrazu (Zoom). Mogą być sterowane ręcznie przez operatora lub automatycznie w ramach zaprogramowanej trasy patrolowej.
Główne zalety kamer PTZ:
- Duży zasięg obserwacji – dzięki ruchomej głowicy i obiektywowi z zoomem optycznym, jedna kamera może monitorować bardzo szeroki obszar.
- Śledzenie zdarzeń – operator może dynamicznie podążać za osobą lub pojazdem w czasie rzeczywistym.
- Redukcja liczby kamer – w niektórych lokalizacjach kamera PTZ może zastąpić kilka urządzeń stałopozycyjnych.
- Zoom optyczny – pozwala na rozpoznanie szczegółów takich jak twarze, rejestracje pojazdów czy inne istotne elementy.
Kiedy warto je stosować?
- W dużych, otwartych przestrzeniach: parkingi, centra logistyczne, stadiony, lotniska, place budowy.
- Gdy obecność operatora umożliwia aktywne zarządzanie systemem i śledzenie sytuacji.
- W obiektach wymagających zmiennego kąta obserwacji – np. eventy masowe czy ochrona VIP.
Wady kamer PTZ:
- Brak stałego nadzoru nad całą przestrzenią – kamera widzi tylko w jednym kierunku naraz.
- Wyższe koszty zakupu i konserwacji – mechaniczne elementy wymagają serwisowania.
- Większe wymagania instalacyjne – np. zasilanie typu PoE+, integracja z systemem sterowania.
Kamery stałopozycyjne – stały punkt obserwacyjny
Kamery stałopozycyjne (czyli nieobrotowe) to najbardziej rozpowszechnione urządzenia w systemach CCTV. Skierowane są w jeden określony punkt i zapewniają ciągły nadzór nad wybraną strefą.
Zalety kamer stałopozycyjnych:
- Ciągły zapis tego samego obszaru – nie ma ryzyka, że coś zostanie pominięte, jak w przypadku PTZ skierowanej w inną stronę.
- Niższy koszt jednostkowy – zarówno w zakupie, jak i utrzymaniu.
- Większa niezawodność – brak ruchomych części minimalizuje ryzyko awarii.
- Doskonała współpraca z analizą obrazu – idealne do detekcji ruchu, rozpoznawania twarzy, zliczania osób.
Gdzie się sprawdzają?
- Przy wejściach, bramkach, recepcjach i kasach – wszędzie tam, gdzie obserwujemy konkretne punkty.
- W małych pomieszczeniach: biurach, sklepach, magazynkach.
- Jako uzupełnienie kamer PTZ – zapewniając pełne pokrycie obszaru.
Ograniczenia:
- Brak elastyczności – kamera obserwuje tylko to, co znajduje się w jej polu widzenia.
- Ograniczony zasięg – bez zoomu optycznego trudno uchwycić szczegóły na dużym dystansie.
Najlepsze rozwiązanie? Połączenie obu technologii
W nowoczesnych systemach CCTV często stosuje się hybrydowe podejście. Kamery stałopozycyjne stanowią podstawę monitoringu – zapewniają stały, nieprzerwany zapis obrazu w kluczowych miejscach. Kamery PTZ z kolei pełnią funkcję „aktywnych oczów”, które mogą reagować na zdarzenia lub być sterowane przez operatora.
Co więcej, wiele nowoczesnych systemów pozwala na automatyczne powiązanie obu typów kamer – np. kamera stała wykrywa ruch, a kamera PTZ automatycznie kieruje się na wskazane miejsce, przybliżając obraz i nagrywając szczegóły.
Przykładowe scenariusze:
- Galeria handlowa: stałe kamery przy wejściach, kasach i windach; kamery PTZ na otwartych halach i parkingach.
- Szkoła: kamery stałe w korytarzach i klasach; PTZ na boisku lub dziedzińcu.
- Centrum logistyczne: stałopozycyjne kamery w punktach załadunku; PTZ monitorujące cały plac manewrowy.
Podsumowanie
Wybór między kamerami PTZ a stałopozycyjnymi zależy od wielu czynników: rozmiaru monitorowanego terenu, charakterystyki obiektu, budżetu oraz wymaganego poziomu reakcji.
Kamery PTZ oferują elastyczność i możliwość aktywnej reakcji, ale wymagają większego zaangażowania i kosztów. Kamery stałopozycyjne są bardziej ekonomiczne i niezawodne, ale mniej elastyczne.
Najlepsze efekty osiąga się, łącząc oba typy urządzeń w ramach jednego, dobrze zaprojektowanego systemu – tak, aby uzyskać zarówno szerokie pokrycie, jak i szczegółowy nadzór tam, gdzie jest to naprawdę potrzebne.
Autor: Paweł Będź