Przemysł naftowy i gazowy w ciągu ostatnich kilku dekad przeszedł prawdziwą rewolucję technologiczną. Wzrost znaczenia automatyzacji, inteligentnych czujników i systemów zdalnego nadzoru pozwolił firmom znacząco usprawnić operacje, zwiększyć efektywność wydobycia oraz zminimalizować koszty. Jednak w miarę jak infrastruktura energetyczna staje się coraz bardziej cyfrowa i połączona, rośnie też wachlarz zagrożeń związanych z cyberbezpieczeństwem.
Joe Morgan, ekspert w dziedzinie infrastruktury krytycznej z firmy Axis Communications, podkreśla, że rozwój technologiczny musi iść w parze z rosnącą świadomością ryzyka cyfrowego. Zmiany w sposobie zarządzania wydobyciem oraz nadzorowania procesów przemysłowych, choć niezwykle korzystne, wymagają dziś nowego podejścia do kwestii ochrony danych i systemów sterujących.
Od tradycyjnych metod do zaawansowanej automatyzacji
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu codzienna praca na odwiertach opierała się w dużej mierze na doświadczeniu pracowników i ich zdolności do rozpoznawania sygnałów ostrzegawczych – np. nietypowych dźwięków czy wibracji maszyn. Dziś tę rolę przejęły inteligentne systemy czujników, które rejestrują i analizują kluczowe parametry, takie jak ciśnienie, temperatura czy przepływ, przesyłając dane do operatorów w czasie rzeczywistym.
Rozwój technologii SCADA oraz systemów IoT umożliwił nie tylko szczegółowy monitoring lokalny, ale i zdalne zarządzanie całą infrastrukturą wydobywczą – często na tysiące kilometrów od miejsca operacji. Co więcej, współczesne czujniki mogą działać w trybie ciągłym, a ich niezależne zasilanie (np. energią słoneczną) pozwala na rozmieszczenie ich w trudno dostępnych lokalizacjach.
Nowoczesne czujniki i kamery w służbie bezpieczeństwa
Współczesne rozwiązania nie ograniczają się tylko do zbierania danych operacyjnych. Zintegrowane systemy wizyjne – zarówno w zakresie standardowego obrazu, jak i kamer termowizyjnych – umożliwiają weryfikację alertów generowanych przez czujniki. W praktyce oznacza to szybszą i trafniejszą reakcję na potencjalne zagrożenia, a także ograniczenie liczby niepotrzebnych interwencji.
Zdalne monitorowanie nie tylko poprawia bezpieczeństwo, ale też przyczynia się do redukcji kosztów związanych z fizycznymi inspekcjami. Przechodzenie od modelu reaktywnego do proaktywnego daje firmom większą kontrolę nad procesami i pozwala utrzymać wydajność na wysokim poziomie, nawet przy zmniejszonym udziale personelu terenowego.
Cyberbezpieczeństwo – nowe pole bitwy dla branży energetycznej
Wzrost cyfryzacji niesie jednak za sobą nowe wyzwania. Systemy połączone z siecią stają się celem cyberataków, których liczba i złożoność rośnie z roku na rok. Ropa i gaz należą do kluczowych elementów infrastruktury krajowej, dlatego sektor ten jest szczególnie atrakcyjny dla cyberprzestępców.
W ostatnich latach obserwujemy wzrost ataków typu ransomware, których celem są urządzenia IoT. Ich słabe punkty – niedostateczne szyfrowanie, rzadkie aktualizacje oprogramowania czy brak segmentacji sieci – czynią je podatnymi na manipulacje z zewnątrz. Szczególnie niebezpieczne są złośliwe oprogramowania umożliwiające przejęcie kontroli nad procesami przemysłowymi. Fałszywe sygnały awarii lub sabotaż działania czujników mogą skutkować błędnymi decyzjami, kosztownymi przestojami, a nawet realnym zagrożeniem dla ludzi i środowiska.
Znaczenie odporności w całym łańcuchu wartości
Obrona przed cyberatakami wymaga nie tylko nowoczesnych technologii ochronnych, ale i gruntownego przeglądu całego ekosystemu współpracy. Organizacje muszą dziś nie tylko zabezpieczać własne systemy, lecz także bacznie oceniać partnerów w łańcuchu dostaw.
Audyt bezpieczeństwa cyfrowego dostawców – w tym analiza ich zgodności z międzynarodowymi standardami, jak ISO 27001 – powinien stać się nieodłącznym elementem współpracy. Transparentność działań z zakresu ochrony danych i systemów to dziś nie tyle przewaga konkurencyjna, co konieczność.
Technologia to nie tylko szansa – to odpowiedzialność
Przemysł naftowo-gazowy wchodzi w erę automatyzacji, gdzie nowoczesne systemy wspomagają podejmowanie decyzji i umożliwiają działanie zdalne na niespotykaną dotąd skalę. Jednak każda innowacja powinna być wprowadzana z uwzględnieniem aspektów bezpieczeństwa – bo nawet najbardziej zaawansowane rozwiązania mogą stać się zagrożeniem, jeśli nie zostaną odpowiednio zabezpieczone.
Firmy, które chcą w pełni wykorzystać potencjał cyfrowej transformacji, muszą traktować cyberbezpieczeństwo jako integralną część strategii – nie jako dodatek. Tylko wtedy będą w stanie rozwijać się bezpiecznie i utrzymać zaufanie klientów, inwestorów i całego społeczeństwa.
Więcej o cyberbezpieczeństwie w produktach AXIS można znaleźć tutaj: https://www.axis.com/solutions/edge-vault
Autor: Paweł Będź
Zamieszczone grafiki zostały wygenerowane przy użyciu AI.